Trần Hà Nam: Ngày Tế Hiệp Trần tộc 12 tháng Giêng

Hằng năm, con cháu họ Trần ở thôn Cảnh Vân, xã Phước Thành, huyện Tuy Phước tỉnh Bình Định lại quây quần trong ngày lễ Tế hiệp của dòng họ - 12 tháng Giêng.

Họ Trần ở đây là Mạnh phái, là con cháu của người anh đầu trong ba anh em từ ngoài Bắc vào, gốc gác từ nhánh của An Sinh Vương Trần Liễu, dòng Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng. Khi vào miền Trung, định cư lập nghiệp ở Bắc Cù Mông thuộc tỉnh Bình Định là Thủy tổ Đại lang Trần Hữu Đức. Hai người em tiếp tục đi vào phía Nam Cù Mông, thuộc tỉnh Phú Yên, sinh con đẻ cái, lập nên hai phái họ Trần: ở Long Thủy, Mỹ Á là Trọng phái của Thủy tổ đệ nhị lang Trần Mộc, Tế hiệp vào 12 tháng Hai âm lịch; ở Phú Hiệp là Quý phái của Thủy tổ đệ tam lang Trần Văn Đe, Tế hiệp vào 12 tháng Ba âm lịch. Ba phái họ Trần do điều kiện lịch sử từng có giai đoạn tạm thời mất liên lạc, nhưng sau này khoảng những năm 20 - 25 của thế kỉ XX đã nối lại tình đồng tông, công lao này từ Quan viên phụ của Mạnh phái là cụ Trần Thiệu Thuật, đời thứ 8, tìm ra phái Mỹ Á. Đến năm 1983, nhánh Phú Hiệp tìm về nhận họ, qua xác minh từ các cụ trong Ban quản trị Trần tộc Mạnh phái do cụ Trần Bùi Thao, đời thứ 9, làm chánh chủ tự và phái Phú Hiệp do ông Trần Bình Trọng đời thứ 9 của Quý Phái ở Chợ Dinh đối chiếu tông phái, phổ hệ. Trong khoảng thời gian này, còn có dòng họ Trần ở Mộ Đức cũng tìm về, nhưng đối chiếu thì không cùng nhánh, nên sau này các cụ quyết định không truy tầm lên gốc gác phía trên nữa.
Mạnh phái Cảnh Vân có từ đường họ ở HTX Cảnh An 2, đi gần chợ Cây Sanh thì rẽ vào tay trái theo đường lộ, đến nay gia phả đã thống kê đến đời thứ 12 (từ năm 1993) và hiện con cháu đã phát triển ở 5 chi phái đến đời thứ 13. Chánh chủ tự hiện tại là ông Trần Bùi Nghê, bào đệ của cố Chánh chủ tự Trần Bùi Thao (từ trần năm 2010).
Ngày Tế Hiệp thường có mặt đầy đủ 3 phái Cảnh Vân - Mỹ Á - Phú Hiệp từ chiều 11 tháng Giêng. từ đường Trần tộc thường làm cỗ đón con cháu về. Buổi tối là lễ Tiên thường, dâng hương cho tổ tiên. Sau đó, Ban quản trị sẽ họp mặt, trò chuyện các phái, làm lễ phát học bổng cho con cháu nội ngoại Mạnh phái học giỏi, vào đại học. BQT còn tổ chức lễ mừng thọ cho các cụ từ 70 tuổi trở lên.
Sáng 12 tháng Giêng, từ sớm con cháu về dâng hương tại mộ Thủy tổ Đại lang, rồi tụ tập về sân Từ đường để làm lễ tế hiệp. Tộc lễ đảm nhiệm đọc chúc văn, chánh hoặc phó chủ tự quỳ ở bàn thờ chính giữa, các phái và chi phái quỳ ở bốn bàn thờ hai bên. Sau khi khởi chinh cổ, khởi nhạc sẽ dâng tửu, dâng trà, hành lễ, kính thỉnh tổ tiên về chứng giám.
Sau lễ tế, Chánh chủ tự sẽ thay mặt Ban Quản trị dặn dò con cháu phát huy truyền thống tổ tiên, giữ gìn và xiển dương dòng họ đoàn kết, thương yêu nhau. Sau lễ, là bữa cơm đãi con cháu về Từ đường. Thường kết thúc vào 9 giờ sáng.